Τελικά στη συγκεκριμένη περίπτωση ο κινημαρογραφος κατάφερε να αποδώσει το πνεύμα του μυθιστορήματος, τους χαρακτήρες των ηρώων, το κοινωνικό και πολιτικό περιβάλλον της εποχής, την προσωπικότητα του Νερούντα και πάνω απ΄όλα τη μαγεία της ποίησης του και γενικότερα της Ποίησης. Αν οι Τέχνες είναι αληθινές μπορούν να
συναγωνιστούν ισάξια η μια την άλλη!
Λίγα για την υπόθεση του έργου και περισσότερα για τα μηνύματα του:
Το 1969 ο Μάριο Χιμένες, ένας νεαρός ψαράς στη νήσο Ίσλα Νέγκρα της μακρινής Χιλής «διορίζεται» ταχυδρόμος , επειδή ήταν από τους λίγους στο νησί που έξερε ανάγνωση και γραφή και επιπλέον είχε και ποδήλατο για να μπορεί να μεταφέρει την ογκώδη αλληλογραφία που δεχόταν ο ποιητής Πάμπλο Νερούδα κάτοικος κι αυτός της Νήσου Νέγκρα. Η γνωριμία του αγνού ψαρά με το μεγάλο ποιητή της Χιλής, ο θαυμασμός του γι αυτόν, οι απορίες του για πώς γράφεται η ποίηση και τι χρειάζεται στον άνθρωπο, ο αυθορμητισμός και η επιμονή του να μάθει τα περί ποίησης, κάνουν τον ποιητή να τον προσέξει και η γνωριμία τους να εξελιχθεί σε φιλία. Και καθώς η ζωή προχωρά, ο Μάριο δεν διστάζει να απευθυνθεί στο φίλο του-ποιητή για να αντιμετωπίσει τα «δεινά» του έρωτα, όταν ερωτεύθηκε κεραυνοβόλα την όμορφη κι αισθησιακή συνομηλική του Μπεατρίς Γκονζάλες! Μια σειρά από χαριτωμένα επεισόδια μεταξύ των ερωτευμένων και της αυστηρών ηθών πεθεράς του Μάριο που σε κάποια μπλέκουν και τον ποητή, δοσμένα με πολύ χιούμορ, αποκαλύπτουν στο Μάριο και στους αναγνώστες το ρόλο της ποίησης στον έρωτα και στην ομορφιά της ζωής που σφύζει γύρω μας! Κι όταν λίγο αργότερα ο μαρξιστής ποιητής προτείνεται για Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη Χιλή, η πολιτική εισχωρεί στη ζωή του Μάριο και γίνεται αισθητή, ιδίως μετά τις εκλογές του 1970, που ανέδειξαν τον αριστερό Σαλβατόρ Αλλιέντε ως Πρόεδρο της χώρας μέχρι το πραξικόπημα και τη δολοφονία του τρία χρόνια αργότερα, το 1973. Και η ζωή του Μάριο ; κι αυτή εξελλίσσεται ανάμεσα στα προσωπικά του όνειρα από τα οποία δεν λείπει η αγάπη του για τον ποιητή που τον σημάδεψε, τις «βαριές» οικογενειακές του ευθύνες και τα ταραχώδη πολιτικά γεγονότα της χώρας του μέχρι που ... επί της οθόνης η συνέχεια, λογοτεχνικής ή κινηματογραφικής με διαφορετικό τέλος!
Ένα βιβλίο γραμμένο σε απλή γλώσσα, άριστη η μεταφράση του στα ελληνικά από την Αγγελική Βασιλάκου που απέδωσε το πνεύμα του συγγραφέα επιλέγοντας τις κατάλληλες λέξεις κι εκφράσεις. Για παράδειγμα διαβάζουμε σ.19 «με τον πρώτο του μισθό ο ταχυδρόμος Μάριο Χιμένες απέκτησε τα παρακάτω αγαθά: ένα μπουκάλι κρασί μάρκας τάδε για τον πατέρα του, ένα εισιτήριο κινηματογράφου για το west side story που απόλαυσε τη Νάταλι Γουντ να παίζει, μια τσατσάρα από ανοξείδωτο γερμανικό ατσάλι που διαφήμιζαν στην αγορά και τις Στοιχειώδεις Ωδές του πελάτη του και γείτονα Πάμπλο Νερούδα. Η επιλογή «απέκτησε τα ...αγαθά» αντί των λέξεων « αγόρασε τα παρακάτω πράγματα» κάνει εμφανή τα συναισθήματα και τη σκέψη του Μάριου χωρίς να ονοματίζει τη μεγάλη επιθυμία του να τα κάνει δικά του!
Ένα βιβλίο
πολύ λυρικό που δεν εξαντλείται σε βαθυστόχαστες και κουραστικές αναλύσεις περί ποίησης και πολιτικής αλλά
παρουσιάζεται η ουσία των πραγμάτων μέσα από απλές περιγραφές και καθημερινές
συζητήσεις. Τα μαθήματα ποιητικής στον Μάριο ξεκινούν από τη μεγάλη επιθυμία του να γίνει κι αυτός ποιητής για να μπορεί -λέει- να πει
αυτό που θέλει! Ρωτώντας όμως ο ποιητής τι θέλει να πει, παίρνει την
αποστομωτική απάντηση «δεν ξέρω, γιατί
δεν είμαι ποιητής»! Κι όταν ο Νερούδα του εξηγεί ότι ο ποιητής μπορεί και
επινοεί μεταφορές όταν γράφει, ο Μάριο
απορεί: μεταφορές; Τι είναι αυτό; «μιλάς για κάτι συγκρίνοντας το με κάτι άλλο»
που σου το θυμίζει γιατί κάπου μοιάζουν του απαντά. Κι όταν αραδιάζεις τις
λέξεις τη μια δίπλα στην άλλη πρέπει να έχουν ένα ρυθμό μεταξύ τους σαν να
κινούνται συμπαρασύροντας τον αναγνώστη σε ένα ευχάριστο άκουσμα! Κι ο Μάριο βάλθηκε να μαθητεύσει ως ποιητής ακολουθώντας κατά γράμμα τις
συμβουλές του μεγάλου δασκάλου του, ματαίως όμως!
Ένα απόγευμα όμως στο καφενείο του χωριού αντίκρυσε την
όμορφη, αισθησιακή και συνομήλικη του
Μπεατρίς Γκονζάλες που έπαιζε ποδοσφαιράκια και την ερωτεύτηκε
κεραυνοβόλα. Μετά το πρώτο σοκ που τον άφησε βουβό απέναντι της, άρχισε να της
μιλά επινοώντας μεταφορές ή και λογοκλέβοντας
στίχους του ποιητή μέχρι που η
Μπεατρίς τον ερωτεύτηκε από τα ωραία που της έλεγε «το γέλιο σου είναι ρόδο,
βρύση που στάζει, κύμα που άξαφνα σκάει, ασημένιο κύμα και το χαμόγελο σου απλώνεται στο πρόσωπο σου
σαν πεταλούδα». Ο συγγραφέας παραθέτει πολλούς στίχους του Νερούδα με κάθε
ευκαρία «Αγαπώ των ναυτικών τον έρωτα, που φιλάν και πάν(ε). Αφήνουν μονάχα μια
υπόσχεση, και πια δεν γυρνάν!» και συμπληρώνει με πολλές λυρικές περιγραφές γραμμένες
από τον ίδιο, πιστεύω, κάνοντας το λυρισμό να ξεχυλίζει διαρκώς. Κι όταν ο Πάμπλο Νερούντα τιμάται με το
βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, "η Χιλή αυτή η
χώρα που της έλαχε να ζει τόσο απομακρυσμένα από τις άλλες χώρες του
πλανήτη", κάνει αισθητή την πολιτιστική παρουσία της στον κόσμο (λόγια από τον
επίλογο του λόγου που εκφώνησε ο Νερούντα στη Σουηδική Ακαδημία) κι ο Μάριο
οργανώνει μεγάλο γλέντι στο ψαροχώρι με την παρουσία όλων των συγχωριανών τους
που χαίρονται για τον ποιητή τους που γνωρίζουν από κοντά και τον αγαπούν!
Κι ενώ η ποίηση του Χιλιανού Νερούντα φτάνει
σε όλα τα πλάτη της Γης και το Κάντο Χενεράλ μελοποιείται από τον δικό μας Μίκη Θεοδωράκη, η σοσιαλιστική
κυβέρνηση Αλιέντε προχωρά σε μεταρρυθμίσεις και καταπολεμάται άγρια ( εθνικοποίηση των ορυχείων χαλκού, τραπεζών κλπ). Διαβάζουμε σ.95 «Σύντομα εμφανίστηκαν στον
όρμο συνεργεία εργατών που βάλθηκαν να μπήγουν στύλους στους δρόμους του
οικισμού για να έχουν οι ψαράδες (ηλεκτρικό)
ρεύμα στα σπίτια τους πριν περάσουν τρεις βδομάδες. Ο σύντροφος
Ροντρίγκες είπε στρίβοντας το μουστάκι του: Ο Αλλιέντε κρατάει τις υποσχέσεις
του». Κι όταν η κυβέρνηση Λαϊκής Ενότητας του Αλιέντε συνέταξε πρόγραμμα
διακοπών για τους εργάτες κλωστοϋφαντουργίας
του Σαντιάγο στέλνοντας τους σε κατασκηνώσεις στο ψαροχώρι στην Ίσλα Νέγκρα, οι δουλιές της ταβέρνας της πεθεράς του Μάριο άνοιξαν αλλά
ο Μάριο με δυσκολία είχε αναλάβει την κουζίνα αυτοσχεδιάζοντας διαρκώς
ποιητικές μεταφορές για να ονοματίσει τα
κρεμμυδάκια (στρογγυλά ρόδα του νερού), τις ντομάτες (κόκκινα σπλάχνα) κλπ. Μετά από λίγους μήνες άρχισε όμως η τεχνητή έλλειψη τροφίμων, αφού αντιπολιτευόμενοι τα έκρυβαν στις αποθήκες , και οι απεργίες φορτηγατζήδων,
ταξιτζήδων, παντοπωλών πλήθυναν μέρα με τη μέρα για να ανατραπεί η λαϊκή κυβέρνηση του Αλιέντε. Το Σεπτέμβριο του
1973 ξεσπά στρατιωτικό πραξικόπημα, καταλαμβάνονται δημόσια κτήρια, δημοκρατικοί πολίτες συλλαμβάνονται,
φυλακίζονται , δολοφονούνται .
Ο ίδιος ο Αλλιέντε αρνείται να εγκαταλείψει το Προεδρικό
Μέγαρο και μετά τρεις μέρες δολοφονείται ή αυτοκτονεί κατ’ άλλους! Λίγες μέρες
αργότερα πεθαίνει κι ο ποιητής Πάμπλο Νερούντα. Ήταν 23 Σεπτεμβρίου 1973.
Η Χιλή τον καιρό εκείνο γράφει τη δική της Ιστορία, που
αποτελεί τμήμα και της παγκόσμιας ιστορίας κι αξίζει να τη μαθαίνουμε για
πολλούς λόγους!!
Πολλά μυθιστορήματα από την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο, άλλα πετυχημένα, άλλα λιγότερο ή καθόλου. Εμένα προσωπικά με κέρδισε το μυθιστόρημα «Ο Ταχυδρόμος του Νερούδα» που κυκλοφόρησε στα ελληνικά εφέτος - 28 χρόνια μετά την προβολή της ταινίας Il Postino - και με κέρδισε όσο και η ταινία. Η κάθε τέχνη έχει τα όπλα της για να κερδίσει το κοινό. Η λογοτεχνία τις λέξεις που απευθύνονται στο νου και στη καρδιά και ο κινηματογράφος τις εικόνες που απευθύνονται πρώτιστα στις αισθήσεις. Κι όταν νους και αισθήσεις συναντώνται, όταν οι λέξεις ζωντανεύουν εικόνες και όταν οι εικόνες μιλούν στο θεατή αποκαλύπτοντας αλήθειες κρυμμένες πίσω τους, τότε το αισθητικό αποτέλεσμα είναι μεγάλο! Αυτό πέτυχαν κι ο συγγραφέας του βιβλίου και οι συντελεστές της ταινίας. Παρόλες κάποιες διαφοροποιήσεις στο σενάριο της ταινίας και τα γυρίσματα που έγιναν σε ένα καταπληκτικό ψαροχώρι της Ν. Ιταλίας δ'ιπλα στην Τυρηνική θάλασσα[1], στο νου μου το Ίσλα Νέγκρα της Χιλής (Μαύρο Νησί) πρέπει να έχει μια εξίσου αυθεντική ομορφιά! Κέντρο παραθεριστικό, σήμερα τουριστικός προορισμός της Χιλής ξεχωρίζει για τα μαύρα κι απότομα βράχη του, την ατελείωτη θέα του στον Ειρηνικό Ωκεανό, το γλυκό κλίμα, τις γραφικές γωνιές του και την ιστορία του που κουβαλά ως πατρίδα ποιητών και πολιτικών!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου