;::
Α! Εισαγωγή
Αντιπολεμικό μυθιστόρημα:
Η γέννηση του στον απόηχο του Α! Παγκοσμίου Πολέμου, και η λογοκρισία που του επιβάλλεται, διότι προωθεί το φιλοειρηνικό κίνημα
Αντιπολεμικό μυθιστόρημα:
Η γέννηση του στον απόηχο του Α! Παγκοσμίου Πολέμου, και η λογοκρισία που του επιβάλλεται, διότι προωθεί το φιλοειρηνικό κίνημα
Το μυθιστόρημα «Ουδέν νεότερον
από το Δυτικό Μέτωπο» τάραξε τα νερά της λογοτεχνίας για το αντιπολεμικό του
πνεύμα, όταν εκδόθηκε το 1929, με αποτέλεσμα να απαγορευτεί η κυκλοφορία του
και να καεί από τους Ναζί, διότι η αντιηρωϊκή ματιά του απλού στρατιώτη, η
ειρηνιστική του διάθεση και η καταγγελία του πολέμου ερχόταν σε αντίθεση με τα
ιμπεριαλιστικά σχέδια της ευρωπαϊκής κυριαρχίας κι όχι μόνο των Ναζί του Γ!
Ράϊχ! Το βιβλίο όμως γνώρισε διεθνή επιτυχία, μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες, το
1930 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο κι επηρέασε δεκάδες συγγραφείς σ’ άλλες
χώρες, ώστε να αναπτυχθεί η λεγόμενη αντιπολεμική λογοτεχνία.
Το βιβλίο παρουσίαζε τον πόλεμο από μια νέα οπτική σκοπιά
την αντιπολεμική, που ήταν διαφορετική από την λεγόμενη επική ή ηρωϊκή
σκοπιά, με την οποία παρουσιαζόταν κυρίως ο
πόλεμος από την εποχή του Ομήρου ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Το
αντιπολεμικό μυθιστόρημα εστιάζει στα δεινά που επιφέρει ο πόλεμος στους
στρατιώτες και στον απλό λαό ανεξάρτητα από ποια πλευρά βρίσκεται ο καθένας,
είτε του νικητή είτε του ηττημένου. Βέβαια αντιπολεμικές φωνές υπήρχαν σε όλα
τα επικά έργα αλλά αυτές ήταν μεμονωμένες κι αδύναμες αλλά τώρα γίνονται
κυρίαρχες αφού αποδομείται ο ηρωϊσμός, έστω όπως τον ξέραμε. Και ο Α!
Παγκόσμιος πόλεμος (1914-1918) λόγω των ιδιαιτεροτήτων του συνέβαλε να γίνει
συνείδηση μαζικά το αντιπολεμικό πνεύμα στη γενιά που πολέμησε σ’ αυτόν και να καταγγελθεί ο πόλεμος ως "μαζικό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας"
Το μυθιστόρημα αυτό δεν προβάλλει κανένα ηρωϊκό κατόρθωμα
των στρατιωτών αλλά δείχνει με τη ρεαλιστική γραφή του, που συχνά γίνεται εφιαλτική, όλη την ιδεολογική
και ψυχική κατάσταση του στρατιώτη-πολεμιστή από τη στιγμή της στρατολόγησης
του ως το τέλος του πολέμου. Υπάρχει έντονος σκεπτικισμός για τα ιδανικά
υπεράσπισης της πατρίδας και της ελευθερίας που κάποιοι καπηλεύονται για να
τους στείλουν στο πολεμικό Μέτωπο και συνάμα για τη δυστυχία και το θάνατο, ενώ
οι ισχυροί της γης ασφαλείς στα μετόπισθεν αποφασίζουν τον πόλεμο για να
πλουτίζουν. Επίσης είναι η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία, που ένας πόλεμος, όπως ο Α! Παγκόσμιος
διεξήχθη με όπλα που κατασκευάστηκαν απ’ την νεοεμφανιζόμενη τότε πολεμική
βιομηχανία και τα οποία «αχρήστευαν» τον γνωστό ηρωϊσμό των στρατιωτών στο
πεδίο της μάχης, αφού η αναμέτρηση μαζί τους ήταν άνιση! Πώς λοιπόν να μην
εκφραστεί αυτή η νέα αντιπολεμική οπτική του πολέμου στη λογοτεχνία,
εγκαινιάζοντας κατά τη γνώμη μου το αντιπολεμικό κίνημα που έμελλε να
αναπτυχθεί στη συνέχεια καθόλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα κι
ιδιαίτερα μετά τη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα;