Τζον Λε Καρέ: «Η Σήραγγα των Περιστεριών», Ιστορίες από τη ζωή μου", Εκδ. Bell, Αθήνα, Β. εκδ. 2020

Το μυθιστόρημα κατασκοπείας και το τί συμβαίνει στα άδυτα των Μυστικών Υπηρεσιών με τα επικίνδυνα παιχνίδια εξαπάτησης που παίζουν οι κατάσκοποι πάντα  προκαλούσε το δέος των απλών ανθρώπων. Το μυθιστόρημα κατασκοπείας δεν ταυτίζεται με το αμιγώς αστυνομικό μυθιστόρημα στο οποίο η Αστυνομία ερευνά και εξιχνιάζει εγκλήματα-μυστήρια που άπτονται του Ποινικού Δικαίου, αν και συχνά τα όρια μεταξύ αυτών των δυο ειδών δεν είναι ξεκάθαρα. Το μυθιστόρημα κατασκοπείας ασχολείται με την κρατική κι ευρύτερα πολιτική και οικονομική εξουσία και τις μυστικές μεθοδεύσεις που αυτή χρησιμοποιεί προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς της. Συνήθως είναι γραμμένο από πρώην ή εν ενεργεία κατασκόπους κι  αυτονομείται ως είδος από τις αρχές του 20^ου αιώνα.[1]

Ο Τζον Λε Καρέ (1931-2020) λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Βρετανού Ντέιβιντ Κόρνγουελ, πρώην κατάσκοπος κι ο ίδιος των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών από το 1956 ως το 1964, ανανεώνει το μυθιστόρημα κατασκοπείας, το φέρνει  κοντά στο σύγχρονο αναγνώστη. Οι ιστορίες του εμπνέονται από τη σύγχρονη πολιτική ιστορία του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα : Ψυχρός πόλεμος, μεταψυχροπολεμική εποχή και παγκοσμιοποίηση, μετααποκιοκρατία,  (πόλεμος στο Βιετνάμ, σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, ισλαμικός φονταμενταλισμός, εμπόριο όπλων και ναρκωτικών, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, φαρμακοβιομηχανίες κι άλλα). Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που πολλά μυθιστορήματα του έχουν μεταφερθεί στο κινηματογράφο πχ. «Ο Κατάσκοπος που γύρισε από το Κρύο», «Ο Επίμονος Κηπουρός», «Ο Ράφτης του Παναμά» ενώ άλλα έχουν διασκευαστεί ως τηλεοπτικές σειρές.

Οι ήρωες -πράκτορες του Καρέ βρίσκονται στον αντίποδα του Τζέιμς Μπόντ -του πράκτορα που έπλασε ο ‘Ιαν Φλέμινγκ και κυρίως το Χόλυγουντ, του δυναμικού γοητευτικού άντρα που του άρεσαν οι γυναίκες, η ωραία ζωή, τα γρήγορα αυτοκίνητα και που σκότωνε όμως τους εχθρούς στα πλαίσια των καθηκόντων  που αναλάμβανε. Οι πράκτορες του Καρέ αντίθετα είναι άνθρωποι με προτερήματα και ελαττώματα, τολμηροί αλλά και συμφεροντολόγοι,, αμοραλιστές, συνήθως πολιτικοί, δημοσιογράφοι, κρατικοί υπάλληλοι, υπάλληλοι πρεσβειών ...  που στρατολογούνται για να υπηρετήσουν την πατρίδα με το δικό τους βέβαια τρόπο όπως πιστεύουν, που μπορούν να προδοθούν από συνεργάτες τους αλλά και να προδώσουν άλλους.     

Δέκα (10) χρόνια στο Διαδίκτυο

Δέκα (10) χρόνια συνεχούς παρουσίας στο Διαδίκτυο κλείνει φέτος - Φλεβάρης του 2021- το ιστολόγιο μου neaanagnosi.blogspot.com με υπότιτλο Η δική μου ανάγνωση. Ένας πρώτος απολογισμός: 65 αναρτήσεις, 200.000 επισκέψεις με ορισμένη παραμονή χρόνου σε αυτό, 59 ακόλουθοι. Ξεκίνησα δειλά το Φλεβάρη του 2011 μη γνωρίζοντας κατά πόσο το μπλοκ μου θα έχει ανταπόκριση στο κοινό, πόσο θα διαρκέσει και χωρίς να κάνω χρήση μέχρι σήμερα των social media που θα το έκαναν έτσι πιο γνωστό. Και η εξέλιξη των πραγμάτων με δικαίωσε!

Μου δίνει πολύ χαρά, όταν κοιτάζω –μέσα από τις Αναλύσεις της Google, στις οποίες έχω πρόσβαση- τον Παγκόσμιο Χάρτη και τις χώρες απ όπου προέρχονται οι αναγνώστες μου Έλληνες ή γνωρίζοντες την ελληνική. Συνήθως χρωματίζονται γαλάζια –δείγμα αναγνωσιμότητας- η Β. Αμερική (Καναδάς, ΗΠΑ), η Ρωσία: ευρωπαϊκή κι ασιατική, η Ουκρανία, η Δυτική Ευρώπη και η Κύπρος μας. Σπάνια η Αυστραλία (παρόλο που υπάρχουν τόσοι Έλληνες εκεί) και χώρες της Αφρικής (αναμενόμενο). Έχω εκπλαγεί με το πλήθος των αναγνωστών μου από την Ουκρανία αλλά και με τους λιγότερους αναγνώστες μου από κάθε γωνιά της γης π.χ Κίνα, Ιαπωνία, Ισραήλ, Ιορδανία, Ινδονησία και συγκεκριμένα από το Τιμόρ-Λεστέ, τις Φιλιππίνες, τα Αραβικά Εμιράτα , Ρουμανία, Πολωνία, Σουηδία, Βραζιλία, Παραγουάη και από περιοχές που δηλώνονται ως «άγνωστες» χωρίς να κατονομάζονται ! Και χαίρομαι πιο πολύ που ένα ελληνικό μπλογκ κρατά συντροφιά σε Έλληνες που βρίσκονται μακριά από την πατρίδα!

Αναγνωρίζω όμως ότι δεν έχει αναπτυχθεί , όπως θα επιθυμούσα, ο διάλογος με τους αναγνώστες μου, για τον οποίο βέβαια ευθύνομαι κι εγώ. Η μη εξοικείωση μου με τη χρήση των social media λειτουργεί ανασταλτικά για μένα.

Κάποτε με ρώτησε ένας φίλος πώς δουλεύω.

1.Πρώτα απ΄ όλα πρέπει να υπάρχει Κίνητρο για να ξεκινήσει κάποιος την ανάγνωση ενός βιβλίου. Κάτι πρέπει να τον τραβήξει σε αυτό. Γι αυτό κι εγώ παρακολουθώ την επικαιρότητα κι όταν κάτι τραβήξει το ενδιαφέρον μου είμαι ανοιχτή να το ψάξω, ίσως να το διαβάσω, και ίσως να καταγράψω την ανάγνωση μου πάνω σε αυτό και να τη δημοσιοποιήσω.

2. Η Ανάγνωση ενός βιβλίου δεν εξαντλείται όμως μόνο στην απλή Κατανόηση του περιεχομένου του αλλά προχωρά παραπέρα   στην Ανάλυση του. Και δω βρίσκεται η ομορφιά της ανάγνωσης, διότι μόνο αυτή προσφέρει το χρόνο να σταματήσει κάποιος να ξανασκεφτεί, να στοχαστεί, να κρίνει , να ταξιδεύσει νοερά σε τόπους και καταστάσεις που ο γραπτός λόγος του παρουσιάζει. Βοηθητικά μπορεί να υπογραμμίσω και σημειώσω στο περιθώριο των σελίδων πλαγιότιλους, εντυπώσεις ... που αυτό μου προκάλεσε. Με άλλα λόγια, προσπαθώ να καταλάβω όχι μόνο « Τί λέει ο συγγραφέας αλλά και Πώς το λέει, το διατυπώνει γλωσσικά; αλλά και Γιατί επέλεξε το θέμα αυτό, ποιος ο σκοπός του; από ποια οπτική  βλέπει, ερμηνεύει το θέμα αυτό; με ποια σειρά  οργανώνει την παρουσίαση του θέματος του ώστε να πείσει; Απαντώντας στα ερωτήματα αυτά τελικά αποκαλύπτεται το Τί κρύβεται πίσω από τις λέξεις του βιβλίου »!

3. Ακολουθεί η Σύνθεση καταγραφής της Ανάγνωσης, που σημαίνει συναρμολογώ σε ένα νέο κείμενο όσα έχω συγκρατήσει στη μνήμη μου διαβάζοντας το βιβλίο. Συμβουλεύομαι τις σημειώσεις μου, ξαναρίχνω ματιές στο βιβλίο κι αν χρειαστεί αναζητώ περισσότερες πληροφορίες στο Διαδίκτυο για τις τυχόν απορίες μου . Η Σύνθεση είναι μια δύσκολη διαδικασία διότι απαιτεί οργάνωση του υλικού, ιεράρχηση του και γλωσσική εκφραστική ικανότητα του γράφοντος, ώστε να αποδοθεί το πνεύμα του συγγραφέα και το βίωμα του αναγνώστη! Στόχος να δημιουργηθεί ένα ενιαίο κείμενο με πληρότητα, ενότητα, χωρίς να ξεφεύγει από τα όρια που θέτει το μυθιστόρημα, και που ο λόγος του θα κυλά φυσικά κι αβίαστα προκαλώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς περιττές φλυαρίες ούτε δυσνόητες πυκνώσεις. Πώς να χωρέσουν όμως στις λίγες σελίδες της καταγραφής της ανάγνωσης οι πάρα πολλές σελίδες του βιβλίου; ... Γι αυτό χρειάζονται σχεδιαγράμματα, διορθώσεις επί  διορθώσεων, εξάσκηση! 

4. Μια βιβλιοκριτική όμως περιλαμβάνει και την αξιολόγηση του συγγραφέα και του έργου του, η οποία είναι μεν υποκειμενική αλλά αν βασίζεται και σε αντικειμενικά κριτήρια είναι πιο σοβαρή. Προϋπόθεση της αξιολογησης είναι η ένταξη του συγγραφέα και του έργου του στην εποχή του για να βρούμε τι καινούργιο έφερε, ανακάλυψε. Αυτό το καινούργιο αποτελεί και το βασικό κριτήριο αξιολόγησης και προβάλλεται είτε με το θέμα που επέλεξε ο συγγραφέας είτε με την ερμηνεία που του δίνει είτε με τον τρόπο που χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να το διατυπώσει είτε με όλα αυτά. Η σύγκριση με άλλα  έργα συγγραφέων -που έζησαν την ίδια εποχή ή και μεταγενέστερα - αναδεικνύει ή όχι τη διαφορά ποιότητας μεταξύ τους και αποτελεί άλλο κριτήριο αξιολόγησης. Σε αντίθεση η εστίαση μόνο στην υπόθεση ή στο μύθο του έργου δεν είναι αρκετή για να καταλάβει κάποιος την ουσία του έργου!

Αυτά τα λίγα «ζαλιστικά» ίσως για το φίλο που είχε την απορία να με ρωτήσει πώς δουλεύω τις εκτενείς βιβλιοπαρουσιάσεις μου, τις οποίες γράφω σημειωτέον ούτε κάτω από την πίεση του δημοσιογραφικού χρόνου ούτε για να κερδίσω χρήματα αλλά γεμίζοντας δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο μου. Η δε δημοσιοποίηση τους στο Διαδίκτυο μου πρόσφερε τη χαρά να μοιράζομαι με άλλους τις αναγνώσεις αυτές και να μη μένουν φυλακισμένες στον κλειστό χώρο του δωματίου μου! 

Υ.Γ: Τα στάδια αυτά ανάγνωσης και καταγραφής που αναφέρονται παραπάνω  περιέχονται στο ανέκδοτη μελέτη μου "Η καλλιέργεια της Κριτικής σκέψης μέσα από την ανάγνωση και τη γραφή"... Πιστεύω ότι το Διδακτικό Παιδαγωγικό Κίνημα της Κριτικής σκέψης που αναπτύσσεται κάποιες δεκαετίες τώρα  είναι μεγάλης σημασίας και δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο μέσα στις εκπαιδευτικές αίθουσες αλλά να απλώνεται  και στην κοινωνία σε όλες τις περιπτώσεις ανάγνωσης!