Το ιστολόγιο της Αγγελικής Π. Σούλη

Η καταγραφή των αναγνώσεων αυτών ξεκίνησε από την επιθυμία μου να μην ξεχασθούν ιδέες και συναισθήματα που κάποτε με είχαν συγκινήσει.
Γράφοντας συνειδητοποίησα ότι ο χρόνος που αφιέρωνα στην ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση του έργου, μου χάριζε ένα αίσθημα δημιουργίας.
Η επαγγελματική μου απασχόληση (φιλόλογος) μου έδωσε τα κίνητρα και τα μέσα για αυτές τις αναγνώσεις. Κι έτσι με συνεπήρε το ταξίδι της ανάγνωσης και της γραφής!
Κι ανοίχτηκε μπροστά μου ένας ολόκληρος κόσμος, σχεδόν ανεξερεύνητος,της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής.
"Η ανάγνωση δεν μπορεί να είναι ούτε μία ούτε άπειρες" όπως τονίζει ο Ουμπέρτο Έκο, αφού η υποκειμενική ερμηνεία του γράφοντος πρέπει να δένει με τους περιορισμούς που θέτει το κείμενο.

Και μια διευκρίνιση:
Καμμιά ανάγνωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ίδιο το βιβλίο αλλά μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ανάμεσα στον αναγνώστη και στο βιβλίο φωτίζοντας το, κάνοντας το πιο κατανοητό και καλλιεργώντας συγχρόνως τη φιλαναγνωσία.



Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2012

ΑΓΓ. ΒΛΑΧΟΣ "Οι τελευταίοι γαληνότατοι" ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ "Ένας σκούφος από πορφύρα"


   Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα, που σημειώνει παρουσία εκατοπενήντα χρόνων στη νεοελληνική λογοτεχνία, στα τέλη του 20ου αιώνα παρουσιάζει μεγάλη άνθηση κι ανανεώνεται τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή του. Η βυζαντινή λοιπόν δυναστεία των Κομνηνών προσφέρεται ως θέμα και για το μυθιστόρημα του Άγγελου Βλάχου «Οι τελευταίοι Γαληνότατοι»  και για το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα «Ένας σκούφος από πορφύρα»  αλλά από τελείως διαφορετική οπτική γωνία.

Η δυναστεία Κομνηνών, που κυβέρνησε το Βυζάντιο από το 1081-1185 μετά το τέλος της οποίας, λίγα χρόνια αργότερα, ακολούθησε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, είχε όλα  εκείνα τα στοιχεία, που θα τραβούσαν σήμερα την προσοχή ενός σύγχρονου σεναριογράφου για να συνθέσει την ιστορία μιας δυναστείας  που γνώρισε την εξουσία, τη δόξα, τα πλούτη αλλά και τις  συνωμοσίες, τους φόνους, τους έρωτες και τα πάθη. Οι Κομνηνοί βασιλεύουν τον καιρό που ποικίλοι εχθροί της βυζαντινής αυτοκρατορίας της επιτίθενται από παντού, εξ Ανατολών, εκ Δυσμών, εκ Βορρά απειλώντας τα μακροχρόνια σύνορα της, αντίστοιχα στην Αδριατική θάλασσα, στον Ευφράτη ποταμό, στο Δούναβη και στοχεύοντας στην ίδια την ύπαρξη της. Κι οι Κομνηνοί κατορθώνουν να ανακόψουν για εκατό χρόνια περίπου τη προδιαγεγραμμένη πορεία της αυτοκρατορίας προς την πτώση και να ταυτιστούν με την τελευταία αναλαμπή του Βυζαντίου. Η δυναστεία Κομνηνών περιλαμβάνει ικανότατες προσωπικότητες, πολιτικές και στρατιωτικές, αλλά κι αδίστακτους αμοραλιστές που ποθούν να βρεθούν στην εξουσία με κάθε τρόπο, γυναικείες μορφές δυναμικές αλλά και φιλόδοξες, έρωτες που θυσιάζονται χάριν της πολιτικής, αστρολόγους και παρακοιμώμενους δίπλα στην βασιλική εξουσία, ανθρώπους των γραμμάτων κι ανθρωπιστές…δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να γραφεί ένα μυθιστόρημα, που να προσφέρει συγκίνηση, ένταση κι αγωνία στον αναγνώστη!

Ο Άγγελος Βλάχος (1915-2003) εστιάζει το θέμα του πάνω στους τρόπους που χρησιμοποιεί μια αυτοκρατορία, σαν τη Βυζαντινή, για να διατηρήσει την ισχύ της σε μια εποχή πολύ δύσκολη γι αυτήν και με ποιους τρόπους, άθελα της ίσως, οδηγείται σιγά-σιγά στην παρακμή.
Εικοσιτέσσερα χρόνια αργότερα εκδίδεται το 1995 το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα (γεν.1947) «Ένας σκούφος από πορφύρα» στο οποίο η συγγραφέας αποδομεί την πολιτική εξουσία των Κομνηνών αλλά και γενικότερα την εξουσία. Η ίδια η συγγραφέας αναφέρει[1] ότι πρόθεση της δεν ήταν να αναπλάσει μόνο την εποχή των Κομνηνών ταξιδεύοντας χίλια χρόνια πίσω από σήμερα, αλλά κύρια να χρωματίσει τα ιστορικά πρόσωπα χωρίς να τα αλλοιώσει από την άκαμπτη ψηφιδωτή στάση τους, με την οποία μας παραδόθηκαν δια μέσου των αιώνων, και τα οποία ζητούν τη δικαίωση τους. Προβάλει τον άνθρωπο αποκαλύπτοντας τα ανομολόγητα κίνητρα που τον ωθούν στην εξουσία, τους λόγους για τους οποίους επιλέγει τους συγκεκριμένους πολιτικοστρατιωτικούς στόχους του και τα μέσα για να τους υλοποιήσει. Η συγγραφέας προβάλλει σε πρώτο πλάνο τις γυναικείες μορφές που έζησαν δίπλα στον αυτοκράτορα-άνθρωπο Αλέξιο Α! Κομνηνό, τη μητέρα, τη σύζυγο, την κόρη, την πρώτη αγαπημένη και σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες τους, τα όνειρα, τις φιλοδοξίες τους διαπλέκει τον ανθρώπινο παράγοντα με τον κονωνικοϊστορικό και μας δείχνει πως εξελίσσεται η Ιστορία.. Έτσι αποδομούνται κι οι δυναστείες αποκαλύπτοντας μας τους  τρόπους με τους οποίους δημιουργούνται.