Το ιστολόγιο της Αγγελικής Π. Σούλη

Η καταγραφή των αναγνώσεων αυτών ξεκίνησε από την επιθυμία μου να μην ξεχασθούν ιδέες και συναισθήματα που κάποτε με είχαν συγκινήσει.
Γράφοντας συνειδητοποίησα ότι ο χρόνος που αφιέρωνα στην ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση του έργου, μου χάριζε ένα αίσθημα δημιουργίας.
Η επαγγελματική μου απασχόληση (φιλόλογος) μου έδωσε τα κίνητρα και τα μέσα για αυτές τις αναγνώσεις. Κι έτσι με συνεπήρε το ταξίδι της ανάγνωσης και της γραφής!
Κι ανοίχτηκε μπροστά μου ένας ολόκληρος κόσμος, σχεδόν ανεξερεύνητος,της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής.
"Η ανάγνωση δεν μπορεί να είναι ούτε μία ούτε άπειρες" όπως τονίζει ο Ουμπέρτο Έκο, αφού η υποκειμενική ερμηνεία του γράφοντος πρέπει να δένει με τους περιορισμούς που θέτει το κείμενο.

Και μια διευκρίνιση:
Καμμιά ανάγνωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ίδιο το βιβλίο αλλά μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ανάμεσα στον αναγνώστη και στο βιβλίο φωτίζοντας το, κάνοντας το πιο κατανοητό και καλλιεργώντας συγχρόνως τη φιλαναγνωσία.



Πέμπτη 7 Οκτωβρίου 2021

"Σαν άνεμος Απηλιώτης", Ρένα Ραψομανίκη-Κούκη, αυτοέκδοση, 2021

Η Ρένα Ραψομανίκη-Κούκη που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ζάκυνθο, σπούδασε Φυσική, δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση και κατοικεί τώρα στη Χαλκίδα, «άρχισε να γράφει ιστορίες» όπως μας πληροφορεί η ίδια από το 2010 κι έκτοτε έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων «Εκείνη κι εκείνος» και τα μυθιστορήματα «Φούγκα για δυο» και «Το μυστικό της κομμένης φωτογραφίας», έργα που πωλούνται στο Google _Amazon eu_books_ Rena Rapsomaniki.  Μάλιστα εμπνέεται συχνά από τη γενέτειρα της τη Ζάκυνθο την οποία αγαπά κι επισκέπτεται αλλά και από το νησί της Εύβοιας που έκανε δεύτερη πατρίδα της.  

           Το τρίτο μυθιστόρημα της «Σαν άνεμος Απηλιώτης» κυκλοφόρησε εφέτος με θέμα τη ζωή του Χριστόφορου, ενός φοιτητή που εξ αιτίας του απαγορευμένου έρωτα του προς τη νεαρή γυναίκα του καθηγητή –μέντορα του Λυκούργου, ζητά τη φυγή του στη μακρινή Κορέα! Επιλέγει να καταταχθεί ως εθελοντής στρατιώτης στον πόλεμο για την Κορέα (1950-1953). Η συγγραφέας μας υπενθυμίζει μια ξεχασμένη σχεδόν συμμετοχή της Ελλάδας σε έναν ξένο πόλεμο που συνέβη χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο μας ! και με ένα διπλό, εναλλακτικό «επίλογο» πρωτοτυπεί αφήνοντας τη φαντασία κάθε ρομαντικού ανθρώπου να αντιμάχεται, για λίγο, με τη σκληρή πραγματικότητα!

       Η συγγραφέας στην αρχή του έργου της παρουσιάζει το ιστορικό πλαίσιο του πολέμου στην Κορέα, ο οποίος ξεκίνησε λίγα χρόνια μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι τότε νικητές και Σύμμαχοι, Σοβιετική Ένωση και ΗΠΑ απελευθέρωσαν την Κορέα που την κατείχε η ηττημένη Ιαπωνία. Θέλοντας να έχουν υπό την επιρροή τους όμως την κορεατική χερσόνησο για τη γεωστρατηγική της θέση και τα λιμάνια της, την διχοτόμησαν σε δυο κράτη, τη Βόρεια Κορέα (κομμουνιστική) και τη Νότια (καπιταλιστική) ορίζοντας ως σύνορο τους τον 38ο παράλληλο. Τα δυο κράτη όμως δεν εφησύχασαν στο σύνορο του 38ου παράλληλου αλλά επηρεαζόμενοι από τον Ψυχρό Πόλεμο που μόλις είχε ξεκινήσει κατέληξαν τελικά σε έναν ουσιαστικό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ τους που διήρκεσε τρία χρόνια (1950-1953). Ο πόλεμος αυτός εξελίχτηκε σε έναν μινι παγκόσμιο πόλεμο, αφού 16 κράτη, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του ΟΗΕ για στρατιωτική βοήθεια στη Ν. Κορέα, συν 5 άλλα κράτη που έστειλαν καράβια για υγειονομική περίθαλψη, συν η συμμετοχή της Κίνας υπέρ της Βόρειας Κορέας, αφού ένα χρόνο πριν το 1949 είχε γίνει κομμουνιστική υπό τον Μάο τσε Τουνγκ και στον οποίο δεν άρεσε η ιδέα να έχει εμπρός από την πόρτα του μια χώρα σύμμαχο των ΗΠΑ. Τελικά ο πόλεμος αυτός εξελίχθηκε σε αναμέτρηση της κομμουνιστικής Κίνας επί Μάο – με τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ!
 Η συγγραφέας με την προσωποποίηση του 38ου παράλληλου κάνει πολύ παραστατική την εικόνα αυτού του νοητού παράλληλου κύκλου που υπάρχει μόνο στους χάρτες και που δίνει -μαζί με τους μεσημβρινούς κύκλους- το γεωγραφικό στίγμα ενός αεροπλάνου, ενός πλοίου, μιας πόλης πάνω στον πλανήτη Γη. Η συγγραφέας περιγράφει τον 38ο παράλληλο να διατρέχει όλον τον πλανήτη οριζοντίως, να περνά μάλιστα ανάμεσα από Κεφαλονιά και Ζάκυνθο και τον φαντάζεται από μια άσημη νοητή γραμμή να γίνεται τόσο διάσημη στην περιοχή της Κορέας ώστε να γίνεται περιττός ο προσδιορισμός της «βόρειος» (38ος παράλληλος). Δεινοπαθεί λοιπόν κι αυτός μαζί με τα στρατεύματα που πολεμούν για χάρη του και αλλάζει χέρια 4 φορές : πότε με τους μεν, πότε με τους δε, όπως και η πρωτεύουσα Σεούλ της Ν. Κορέας!


                 Γιατί όμως οι Έλληνες αποφάσισαν να συμμετέχουν σε έναν ξένο εμφύλιο πόλεμο, τόσο μακρινό, που δεν είχε σχέση με την πατρίδα τους, τη στιγμή μάλιστα που μόλις είχαν εξέλθει από 9 χρόνια πολέμου (Β! Παγκόσμιος και Ελληνικός Εμφύλιος);

Η τότε κυβέρνηση Πλαστήρα και ο βασιλεύς Παύλος ήθελαν να κερδίσουν την εύνοια των ΗΠΑ για να ενταχθεί η Ελλάδα στο ΝΑΤΟ αλλά προτίμησαν να επανδρώσουν μια ταξιαρχία με εθελοντές στρατιώτες και 7 αεροπλάνα (ντακότα) για να μην προκαλέσουν την ελληνική κοινή γνώμη. Ποια ήταν τα κίνητρα όμως των εθελοντών; Πολλά και διάφορα: ο διπλός μισθός που εισέπρατταν σε δραχμές στην Ελλάδα, σε δολάρια στην Κορέα, ιδεολογικοί λόγοι για κάποιους και ευκαιρίες απόκτησης τεχνογνωσίας και σταδιοδρόμησης στις υπηρεσίες στρατού και αεροπορίας! Για κάποιους ήλθαν πιο εύκολα τα πράγματα, όπως για τον Κώστα που εκτελούσε χρέη διερμηνέα ή για την Αργυρή που εκτελούσε χρέη αδελφής νοσοκόμου. Αξίζει να αναφερθεί ότι η ίδρυση της Σχολής Γυναικών Αδελφών Νοσοκόμων του Στρατού έγινε το 1946 υπό τον όρο να μην παντρεύονται οι Αδελφές εκτός κι αν αποστρατευτούν. Και μόλις το 1954 τους επετράπη ο γάμος με έγκριση του ΥΕΘΑ υπό τον όρο όμως να μη τεκνοποιούν!!
Ένας μικρός κατατοπιστικός χάρτης στη σελ. 33 παρουσιάζει τα κυριότερα πεδία μάχης, όπου κατά την πρώτη φάση οι Βορειοκορεάτες είχαν καταλάβει όλη σχεδόν τη Ν.Κορέα εκτός το νοτιοανατολικό άκρο της με το λιμάνι Πουσάν. Τότε ήταν που ο Αμερικανός στρατηγός Μακ Άρθουρ κάνοντας αντιπερισπασμό επιτίθεται στο λιμάνι Ιντσόν που βρισκόταν στα νώτα του βορειοκορεατικού στρατού και τον περικύκλωσε αναγκάζοντας τον να υποχωρήσει πέρα του 38ου παραλλήλου. Και θα συνέχιζε και πέρα αυτού, αν δεν είχε αντίρρηση ο Αμερικανός πρόεδρος φοβούμενος την αντίδραση της κομμουνιστικής Κίνας όπως και έγινε.
Το πρώτο Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα έφτασε στην Κορέα το Νοέμβρη του 1950 και διακρίθηκε πολεμώντας στο ύψωμα Χάρι, (Χάρο το αποκαλούσαν οι Ελληνες). Η συγγραφέας με μεγάλη δραματικότητα παρουσιάζει την τελευταία μάχη που δόθηκε εκεί τον Ιούλη 1953, λίγο πριν τελειώσει ο πόλεμος. Μιλιούνια Κινέζοι εφορμούσαν εναντίον των Ελλήνων οι οποίοι ταμπουρωμένοι μέσα σε ορύγματα πατούσαν πάνω σε εκατοντάδες νεκρούς Κινέζους και άλλων εθνών που είχαν σκοτωθεί τις προηγούμενες μέρες! Ήταν μια κόλαση επί γης που σημάδεψε όσους πολέμησαν εκεί! Κι ο αιματηρός αυτός πόλεμος έληξε άδοξα χωρίς να κερδίσει κανένας! Ο 38ος παράλληλος παρέμεινε αδιαμφισβήτητο σύνορο! «΄Ενας πόλεμος, εντέλει, για μια αδειανή κορεάτικη πουκαμίσα, ή μήπως όχι»; καταλήγει η συγγραφέας

Τι απέγινε όμως ο Χριστόφορος μέσα στη δίνη αυτού του πολέμου;
Ο ερωτευμένος Χριστόφορος συνεχίζει να γράφει τα ανεπίδοτα γράμματα του προς τη Ξένια που λειτουργούν ως αντίδοτο στον καταπιεσμένο έρωτα του και στις άγριες συνθήκες του πολέμου. Όσα φρικτά όμως βίωσε υπερασπιζόμενος το ύψωμα Χάρι και η ανέλπιστη σωτηρία του τον ανδρώνει, του αλλάζει ψυχολογία και ονειρεύεται να γυρίσει πίσω από την Άπω Ανατολή και σαν τον άνεμο τον Απηλιώτη να διεκδικήσει την Ξένια. Αισθάνεται ότι έχει την ορμή του ανέμου που έρχεται από την Ανατολή, από κει που ανατέλλει ο ήλιος (>Απ +ηλιο+της), τον Λεβάντε αλλιώς ... και θα σαρώσει τα εμπόδια που τον χωρίζουν από την αγαπημένη του!
Το επόμενο κεφάλαιο με επικεφαλίδα "... ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ λοιπόν ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ "  τα πράγματα: να χωρίσει τον άντρα της, να μετακομίσουν μακριά από την Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, αυτός ως πολιτικός μηχανικός να κτίζει πολυκατοικίες εκεί και να ζουν ευτυχισμένα ... μέχρι το τέλος. Διότι όλα τα πράγματα έχουν ένα τέλος κάποτε! Και  το τέλος έρχεται αναπάντεχα, εμπνευσμένο από τον αληθινό  σεισμό της Θεσσαλονίκης το 1978!  Η διήγηση  όμως κάποιων  μικρών παρένθετων ιστοριών γύρω από τη ζωή του ζευγαριού στη Θεσσαλονίκη και άλλων ηρώων, που ρέουν παράλληλα με την κεντρική ροή της αφήγησης, όσο  συναρπαστικές κι αν είναι κάποιες, πλατειάζουν όμως το κείμενο.

Τελικά  τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά, πιο πεζά και ρεαλιστικά! "ΗΤΑΝ ΟΜΩΣ ΕΤΣΙ ..." είναι η επικεφαλίδα του τελευταίου κεφαλαίου  κι  ας μου επιτραπεί όμως να μην αποκαλύψω το φινάλε του έργου! Η συγγραφέας με το εύρημα του διπλού επίλογου φαίνεται να παίζει για λίγο με τις επιθυμίες του ερωτευμένου Χριστόφορου αλλά και κάθε ερωτευμένου και την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν όμως! 
 Την αφήγηση του μύθου πλαισιώνουν εικόνες από το γεωγραφικό ανάγλυφο της Κορέας, τη φτώχεια και τα έθιμα της ζωής εκεί, εικόνες από το εξωτικό Τόκιο, έδρα της Αμερικάνικης Διοίκησης τότε αλλά και εικόνες από τις δεκαετίες του 1950 και 1970 στην Ελλάδα, ακόμα και από τις ΗΠΑ που στέλνονταν για να εκπαιδευτούν οι Έλληνες πιλότοι, ελλείψει αντίστοιχων σχολών στην Ελλάδα.
κΚλείνοντας δεν μπορώ να μην αναφερθώ στον τρόπο που χειρίζεται  η συγγραφέας Ρένα Ραψομανίκη-Κούκη τη γλώσσα τόσο συγκινησιακά όσο και λογικά. Ανάλογα τις περιπτώσεις ξερει να ακριβολογεί, να συγκινεί, να δραματοποιεί καταστάσεις και γεγονότα, να εκπλήσσει και να κρατά σε αγωνία τον αναγνώστη  και τελικά  να μας συνεπαίρνει!


Υ.Γ Το βιβλίο κλείνει με τις ευχαριστίες της συγγραφέως προς πρόσωπα και συλλόγους των Βετεράνων Κορέας, του Μουσείου κορεατικού πολέμου στα Βυτινέικα Ηλείας Και με την παράθεση γραπτών πηγών σχετικών με τον πόλεμο της Κορέας και τη συμμετοχή των Ελλήνων σε αυτόν.

Το βιβλίο είναι αυτοέκδοση και διατίθεται από τη συγγραφέα με την οποία μπορεί κάποιος να επικοινωνήσει στο facebook (Ρένα Ραψομανίκη) ή με e-mail στο rapsoman@sch.gr


Σούλη Αγγελική, φιλόλογος, Αθήνα 22/9/2021


2 σχόλια:

  1. Στάθηκες όντως πολύ προσεκτική αναγνώστρια κι αυτό είναι το καλύτερο δώρο για τον συγγραφέα. Σ' ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Νομίζω, ότι η ηθική στάση ενός επαρκούς αναγνώστη επιβάλλει την προσεκτική κι όχι την επιπόλαιη και βιαστική ανάγνωση ενός βιβλίου, αν θέλει να "πιάσει" το πνεύμα του συγγραφέα του και να επισημαίνει ότι αποκόμισε από την ανάγνωση αυτή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή