ΑΓΓ. ΒΛΑΧΟΣ "Οι τελευταίοι γαληνότατοι" ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ "Ένας σκούφος από πορφύρα"

   Το ελληνικό ιστορικό μυθιστόρημα, που σημειώνει παρουσία εκατοπενήντα χρόνων στη νεοελληνική λογοτεχνία, στα τέλη του 20^ου αιώνα παρουσιάζει μεγάλη άνθηση κι ανανεώνεται τόσο στο περιεχόμενο όσο και στη μορφή του. Η βυζαντινή λοιπόν δυναστεία των Κομνηνών προσφέρεται ως θέμα και για το μυθιστόρημα του Άγγελου Βλάχου «Οι τελευταίοι Γαληνότατοι»  και για το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα «Ένας σκούφος από πορφύρα»  αλλά από τελείως διαφορετική οπτική γωνία.

Η δυναστεία Κομνηνών, που κυβέρνησε το Βυζάντιο από το 1081-1185 μετά το τέλος της οποίας, λίγα χρόνια αργότερα, ακολούθησε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, είχε όλα  εκείνα τα στοιχεία, που θα τραβούσαν σήμερα την προσοχή ενός σύγχρονου σεναριογράφου για να συνθέσει την ιστορία μιας δυναστείας  που γνώρισε την εξουσία, τη δόξα, τα πλούτη αλλά και τις  συνωμοσίες, τους φόνους, τους έρωτες και τα πάθη. Οι Κομνηνοί βασιλεύουν τον καιρό που ποικίλοι εχθροί της βυζαντινής αυτοκρατορίας της επιτίθενται από παντού, εξ Ανατολών, εκ Δυσμών, εκ Βορρά απειλώντας τα μακροχρόνια σύνορα της, αντίστοιχα στην Αδριατική θάλασσα, στον Ευφράτη ποταμό, στο Δούναβη και στοχεύοντας στην ίδια την ύπαρξη της. Κι οι Κομνηνοί κατορθώνουν να ανακόψουν για εκατό χρόνια περίπου τη προδιαγεγραμμένη πορεία της αυτοκρατορίας προς την πτώση και να ταυτιστούν με την τελευταία αναλαμπή του Βυζαντίου. Η δυναστεία Κομνηνών περιλαμβάνει ικανότατες προσωπικότητες, πολιτικές και στρατιωτικές, αλλά κι αδίστακτους αμοραλιστές που ποθούν να βρεθούν στην εξουσία με κάθε τρόπο, γυναικείες μορφές δυναμικές αλλά και φιλόδοξες, έρωτες που θυσιάζονται χάριν της πολιτικής, αστρολόγους και παρακοιμώμενους δίπλα στην βασιλική εξουσία, ανθρώπους των γραμμάτων κι ανθρωπιστές…δηλαδή ό,τι χρειάζεται για να γραφεί ένα μυθιστόρημα, που να προσφέρει συγκίνηση, ένταση κι αγωνία στον αναγνώστη!

Ο Άγγελος Βλάχος (1915-2003) εστιάζει το θέμα του πάνω στους τρόπους που χρησιμοποιεί μια αυτοκρατορία, σαν τη Βυζαντινή, για να διατηρήσει την ισχύ της σε μια εποχή πολύ δύσκολη γι αυτήν και με ποιους τρόπους, άθελα της ίσως, οδηγείται σιγά-σιγά στην παρακμή.

Εικοσιτέσσερα χρόνια αργότερα εκδίδεται το 1995 το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα (γεν.1947) «Ένας σκούφος από πορφύρα» στο οποίο η συγγραφέας αποδομεί την πολιτική εξουσία των Κομνηνών αλλά και γενικότερα την εξουσία. Η ίδια η συγγραφέας αναφέρει[1] ότι πρόθεση της δεν ήταν να αναπλάσει μόνο την εποχή των Κομνηνών ταξιδεύοντας χίλια χρόνια πίσω από σήμερα, αλλά κύρια να χρωματίσει τα ιστορικά πρόσωπα χωρίς να τα αλλοιώσει από την άκαμπτη ψηφιδωτή στάση τους, με την οποία μας παραδόθηκαν δια μέσου των αιώνων, και τα οποία ζητούν τη δικαίωση τους. Προβάλει τον άνθρωπο αποκαλύπτοντας τα ανομολόγητα κίνητρα που τον ωθούν στην εξουσία, τους λόγους για τους οποίους επιλέγει τους συγκεκριμένους πολιτικοστρατιωτικούς στόχους του και τα μέσα για να τους υλοποιήσει. Η συγγραφέας προβάλλει σε πρώτο πλάνο τις γυναικείες μορφές που έζησαν δίπλα στον αυτοκράτορα-άνθρωπο Αλέξιο Α! Κομνηνό, τη μητέρα, τη σύζυγο, την κόρη, την πρώτη αγαπημένη και σκιαγραφώντας τους χαρακτήρες τους, τα όνειρα, τις φιλοδοξίες τους διαπλέκει τον ανθρώπινο παράγοντα με τον κονωνικοϊστορικό και μας δείχνει πως εξελίσσεται η Ιστορία.. Έτσι αποδομούνται κι οι δυναστείες αποκαλύπτοντας μας τους  τρόπους με τους οποίους δημιουργούνται.

"Στην σκιά της πεταλούδας", Ισ. Ζουργός, Εκδ. Πατάκη, 2005

 "Μυθιστόρημα για έναν αιώνα" δηλαδή για τον 20ο αιώνα, όπως βιώθηκε στη Μακεδονία είναι ο υπότιτλος που δίνει ο συγγραφέας Ισίδωρος Ζουργός στο μυθιστόρημα του "Στη σκια της πεταλούδας". Ο συγγραφέας που ζει κι εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Θεσσαλονίκη ανέλαβε ένα δύσκολο έργο  όταν αποφάσισε να γράψει το μυθιστόρημα αυτό. Πρώτα επέλεξε  τον κόσμο που ήθελε να περιγράψει, ύστερα τον ανέλυσε στα εξ ων συνετέθη και στη συνέχεια τον ξανάστησε απ’ την δική του βέβαια οπτική γωνία. Επέλεξε τα ιστορικά γεγονότα, λεπτομέρειες,  κοινωνικούς τύπους, ξανάστησε χωριά, τοπία, εικόνες πόλεων, έκανε περιγραφή συναισθημάτων, επιβράδυνε ή επιτάχυνε τον αφηγηματικό του χρόνο και τέλος επέλεξε τις κατάλληλες λέξεις για να τα ονοματίσει όλα αυτά. Λέξεις τέτοιες που να αποδίδουν με ακρίβεια τις λεπτές αποχρώσεις της σκέψης του ή άλλοτε να αγγίξουν τις ευαίσθητες χορδές του αναγνώστη ώστε να τον συγκινήσει. Και ο Ισίδωρος Ζουργός φαίνεται ότι τα κατάφερε πολύ καλά.

Έστησε ένα μυθιστόρημα 700 περίπου σελίδων για την ιστορία του βορειοελλαδικού χώρου απ’ τα τέλη του 19^ου αιώνα ως τις αρχές του 21^ου. Ο συγγραφέας εστιάζει την προσοχή του κύρια στην Μακεδονία, (Κοζάνη, Βελβεντό, περιοχή Γαλλικού ποταμού, Θεσσαλονίκη), η οποία λόγω της γεωγραφικής της θέσης αποτέλεσε χώρο, όχι μόνο εγκατάστασης των Ελλήνων αλλά και διέλευσης Τούρκων, Σλάβων, Εβραίων, Βουλγάρων και Γερμανών. Μέσα από την ιστορία δύο οικογενειών τις οποίες παρακολουθεί επί 3 γενιές παρουσιάζει όλη την ιστορία της Μακεδονίας κατά τον 20ο αιώνα και τα πάθη των γενιών αυτών και ειδικότερα των «αποτυχημένων» στον έρωτα και στον χρόνο που περνά, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει  στο οπισθόφυλλο  του βιβλίου του.

"H Kόμη της Βερενίκης", Γ.Γραμματικάκης, Πανεπιστημιακές Εκδ. Κρήτης,1997

    Η Δημιουργία του Σύμπαντος, η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης και οι τρομερές συνθήκες που διαμόρφωσε αυτή για την απαρχή της ύλης και του υλικού μας κόσμου περιέχονται ατο βιβλίο «Η κόμη της Βερενίκης» του Γιώργου Γραμματικάκη, το οποίο ξαναδιάβασα με αφορμή το πείραμα CERN που έγινε φέτος την άνοιξη στην Ελβετία. Αναζητούσα κι εγώ πληροφορίες για τα θεμελιώδη σωματίδια σαν το μποζόνιο του Χίγκς, (σωματίδιο του Θεού όπως αρέσκονται κάποιοι να το ονομάζουν) που αναζητούσαν οι φυσικοί μέσα στους μεγάλους επιταχυντές του πειράματος CERN,  και το βιβλίο με συνεπήρε για δεύτερη φορά. Ο Γραμματικάκης χρησιμοποιώντας μια γλώσσα απλή, κατανοητή, διανθισμένη με ποιητικές αναφορές κερδίζει τον αναγνώστη κάνοντας προσιτές δύσκολες έννοιες της Κοσμολογίας, κλάδου της Αστρονομίας που ασχολείται με τη γένεση κι εξέλιξη του Σύμπαντος.  Θέμα του βιβλίου λοιπόν η δημιουργία του Κόσμου από τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης, γνωστής ως Big Bang, ως την παρουσία του Ανθρώπου πάνω στη Γη.

 Ο τίτλος του βιβλίου συνδυάζει την αστρονομία, το μύθο και την ποίηση. «Κόμη της Βερενίκης» ονομάζεται ένας αστερισμός ανάμεσα στη Μεγάλη Άρκτο και τον Λέοντα, που πήρε το όνομα του από τη βασίλισσα Βερενίκη της Αιγύπτου και τα ωραία μαλλιά της που η ερωτευμένη βασίλισσα τα θυσίασε για να γυρίσει ζωντανός ο άντρας της Πτολεμαίος Γ! που αμέσως μετά το γάμο τους έφυγε για εκστρατεία στην Ασσυρία. Το γεγονός αυτό ενέπνευσε τον ποιητή Καλλίμαχο της ελληνιστικής εποχής να γράψει  το ομώνυμο ποίημα το οποίο μεταφράστηκε από το φίλο του συγγραφέα, αρχαιολόγο κι εκδότη του έργου του Δ. Σολωμού, Στυλιανό Αλεξίου. Ο λυρισμός, η μαγεία του έναστρου ουρανού και η επιστήμη της κοσμολογίας συναντώνται λοιπόν στον τίτλο του βιβλίου αλλά συχνά και στις σελίδες του βιβλίου του. Ο Γ. Γραμματικάκης, κάνει αισθητή την παρουσία του στο δημόσιο βίο της χώρας μας ως καθηγητής Φυσικής, ως πρύτανης του πανεπιστημίου της Κρήτης αλλά κι ως αρθρογράφος σε εφημερίδες κι ως συγγραφέας.

"Σωκράτης", L.A.Dorion

H αναπαράσταση της «Δίκης του Σωκράτη» στη Στέγη Τεχνών και Γραμμάτων του Ωνασείου Ιδρύματος στις 25 Μαϊου 2012 κι ένα χρόνο ενωρίτερα στη Νέα Υόρκη[1] με προβλημάτισε για τα πολιτικά κίνητρα της Δίκης του Σωκράτη το 399 π.Χ Παρόλο το ιστορικό, φιλοσοφικό και νομικό ενδιαφέρον που παρουσίασε η νέα δίκη του Σωκράτη 2500 χρόνια αργότερα, δεν μπορώ να μην πω ότι προβληματίστηκα για πολλές από τις κατηγορίες που ακούστηκαν σχετικά με την αντιδημοκρατική συμπεριφορά του Σωκράτη, η οποία συνδέθηκε κυρίως με τους μαθητές του, Αλκιβιάδη, Χαρμίδη και Κριτία, οι οποίοι πρόδωσαν το δημοκρατικό πολίτευμα της πατρίδας τους, ο μεν πρώτος κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, οι δε δεύτεροι ως δυο από τους Τριάκοντα Τυράννους. Οι προβληματισμοί μου συνεχίστηκαν γύρω  κι από τα πραγματικά κίνητρα της αναβίωσης  της Δίκης του Σωκράτη ως θεσμού σήμερα. Ερωτώ λοιπόν, πέρα από το ιστορικό, φιλοσοφικό και νομικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η Δίκη του Σωκράτη, μήπως υπάρχουν κι άλλα κίνητρα της αναβίωσης της ως θεσμού; Και βέβαια μη μας διαφεύγει το γεγονός ότι ζούμε στην εποχή της μετα-δημοκρατίας, όπου η πολιτική κρίση έρχεται να συμπληρώσει την οικονομική κρίση που βιώνουμε, ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια.

           Όλες αυτές οι απορίες μού πρόσφεραν το κίνητρο λοιπόν ν΄ αναζητήσω περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο του Σωκράτη και τη Δίκη του.  Το κίνητρο στην ανάγνωση, που λειτουργεί ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιλογή κι ανάγνωση ενός βιβλίου, είχε βρεθεί για μένα. Κι ήμουνα τυχερή, διότι στη βιβλιοθήκη μου υπήρχε ένα ξεχασμένο μικρό βιβλίο, 143 σελίδων, το οποίο διένειμε η εφημερίδα ΒΗΜΑ το 2007 με τίτλο «Σωκράτης» του Louis-Andre Dorion, έκδοση 2004, καθηγητή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια του Μόντρεαλ και του Παρισιού[2]. Το βιβλίο αυτό αναφερόταν στο λεγόμενο Σωκρατικό Ζήτημα, το οποίο ομολογουμένως αγνοούσα στις λεπτομέρειες του, και το οποίο φώτιζε αρκετά τα αίτια των τόσων διαφορετικών απόψεων-ερμηνειών γύρω από τη συμπεριφορά και τη Δίκη του Σωκράτη.

Ιστορία της Διπλωματίας, Ποτέμκιν, εκδ.Γκοβόστη

             Η ανάλυση της εξωτερικής πολιτικής των ευρωπαϊκών κρατών από την αρχαιότητα ως και τον 19^ο αιώνα με όλο το διπλωματικό παρασκήνιο που κρύβεται πίσω από τα ιστορικά γεγονότα παρουσιάζεται στο βιβλίο «Ιστορία της Διπλωματίας», που υπογράφει ο Ρώσος Ποτέμκιν ή καλύτερα που το επιμελείται, αφού πρόκειται για συλλογικό έργο: Πρόκειται για μια παλιά έκδοση του 1974, εξαντλημένη ίσως, που παρουσιάζει τα κίνητρα των ηγεμόνων (οικονομικά, πολιτικά, προσωπικά…), τις μεθοδεύσεις που χρησιμοποίησαν για να πετύχουν τους στόχους τους, τις ασταθείς πολιτικές ισορροπίες μεταξύ των κρατών οι οποίες συχνά διασαλεύονταν, τις Διεθνείς Σχέσεις και την εξέλιξη τους. Έτσι φωτίζονται καλύτερα οι πόλεμοι, οι συμμαχίες, οι συνθήκες ειρήνης, οι Διασκέψεις κι αποκαλύπτονται τα βαθύτερα αίτια πολλών ιστορικών γεγονότων! Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο σχηματισμός για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία  του θεσμού των εθνικών κρατών στην Ευρώπη από τον 16^ο αιώνα και μετά. Επίσης η δημιουργία του παπικού κράτους και οι διπλωματικές μεθοδεύσεις που επινοούνταν κάθε φορά από διάφορους ηγεμόνες και τις οποίες έχουμε κληρονομήσει μέχρι σήμερα! 

 Το έργο χωρίζεται σε τρεις τόμους:

 1^ος τόμος: Η ιστορία της διπλωματίας από την αρχαιότητα ως και το Μεσαίωνα

 2^ος   »      : Νεώτεροι χρόνοι: απ’ τον 16^ο –18^ο αιώνα (δημιουργία των πρώτων εθνικών κρατών:     (Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία,Ολλανδία, Δανία, Αγγλία, Ρωσία, ΗΠΑ)           

3^ος   »      : Νεώτεροι χρόνοι:  19^ος αιώνας(νέα εθνικά κράτη: Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία)

"Ο εραστής", Μ.Ντυράς, Εκδ. Εξάντας (σελ.126)

Με τη Μαργκερίτ Ντυράς (1914-1996) κλείνουμε το μικρό αφιέρωμα μας στις τρεις μεγάλες  κυρίες των Γαλλικών Γραμμάτων του 20^ου αιώνα, το οποίο ξεκίνησε με τη Ζακλίν ντε Ρομιγύ ( βλ. Αλκιβιάδης)  και συνεχίστηκε με τη Μ. Γιουρσενάρ (βλ. Αδριανού Απομνημονεύματα). Η Μ. Ντυράς είναι ήδη γνωστή  στο ιστολόγιο μας από τους διαλόγους της στη ταινία «Χιροσίμα αγάπη μου». Το έργο της  «Ο εραστής», που  εκδόθηκε το 1984 και τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ, περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία και εντυπωσίασε το κοινό, όχι μόνο για το θέμα του αλλά και για τη γραφή του, η οποία συνδυάζει μια γλώσσα σκληρή, πολύ κυνική θα έλεγα, με εκρήξεις λυρισμού όμως, που πηγάζουν γι αυτήν αυτονόητα από τη φύση του ίδιου του θέματος της. Μια μικρή Γαλλίδα στις αρχές του αιώνα  στη Γαλλική Ινδοκίνα εκπορνεύεται μ’ έναν νεαρό πλούσιο Κινέζο. Τραυματικές οικογενειακές εμπειρίες (ορφάνια από πατέρα, μάνα με ψυχικές διαταραχές, αποξένωση από αδελφό, οικονομική ανέχεια …) λειτουργούν καταλυτικά στον ψυχισμό της και της προσφέρουν το άλλοθι για τη συμπεριφορά της και την επιλογή της αυτή.

Σήμερα το ιστολόγιο neaanagnosi.blogspot.com συμπληρώνει ένα χρόνο παρουσίας στο Διαδίκτυο.Χαίρομαι κι ευχαριστώ τους αναγνώστες του, διότι χωρίς την ανταπόκριση τους δεν θα είχα ίσως το κίνητρο να συνεχίσω.

Στη σημερινή συγκυρία της Κρίσης, όπου βιβλία-ειδήσεις-θέματα, που σχετίζονται με αυτήν, απέκτησαν ξεχωριστό ενδιαφέρον και  μεγάλος αριθμός νέων εκδόσεων κατέκλυσαν την αγορά ανανεώνοντας το αναγνωστικό ενδιαφέρον, θεώρησα σκόπιμο να μη παραβλέψω την κατάσταση αυτή. Έτσι ο αρχικός μου στόχος για ένα αμιγώς λογοτεχνικό μπλογκ ανάγνωσης τροποποιήθηκε.Η επιλογή αυτή επιβεβαιώθηκε, όπως μου μαρτυρούν τα στατιστικά απο το ίδιο το μπλογκ. Βλέπουμε λοιπόν μεγάλο ενδιαφέρον και για κλασικά αναγνώσματα και για δημοφιλή επίκαιρα βιβλία.

Και κάτι ακόμα: η ανταπόκριση του κοινού στις αναγνώσεις αυτές φανερώνει μια ανάγκη του κόσμου για εκτεταμένες βιβλιοκριτικές-βιβλιοπαρουσιάσεις, που έρχονται να συμπληρώσουν τις σύντομες και ήδη γνωστές παρουσιάσεις βιβλίων, που δημοσιεύονται στον Τύπο.
Τέλος ευχαριστώ αυτούς που με βοήθησαν και με ενθάρρυναν στην προσπάθεια μου αυτή.
                                                                                         Αγγελική Π. Σούλη
                                                                                     Βάρκιζα 6 Μαρτίου 2012

« Αδριανού Απομνημονεύματα» Μ. Γιουρσενάρ, Εκδ. Χατζηνικολή,1990

        Η Γαλλίδα συγγραφέας Μαργαρίτα Γιουρσενάρ στο έργο της «Αδριανού Απομνημονεύματα» πραγματεύεται την πολύπλευρη προσωπικότητα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού (76-138 μ.Χ.) με αυτή τη μοναδική γραφή της, που καθηλώνει τον αναγνώστη με την πυκνότητα και τη λιτότητα του ύφους της. Το έργο αυτό είναι μια μελέτη πάνω στον άνθρωπο, όταν δρα ως πολιτικό δημόσιο πρόσωπο αλλά και ως άτομο στην ιδιωτική του ζωή. «Όσα βαραίνουν δεν γράφονται στις επίσημες βιογραφίες» δηλώνει ο Αδριανός(σ.321) και τελικά «με αυτή τη μελέτη του εαυτού του  προσπαθεί να προσδιορίσει την ουσία και τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης» (σ.32). Όλο το έργο είναι ένας συνεχής εσωτερικός μονόλογος σε πρώτο ενικό πρόσωπο, που ο Αδριανός γράφει απευθυνόμενος στο Μάρκο Αυρήλιο κι εκφράζει την επιθυμία ενός έμπειρου πολιτικού να διδάξει έναν μελλοντικό πολιτικό, το νεαρό διάδοχό του, για το ρόλο της πολιτικής και την ουσία του ανθρώπου κι τέλος να κριθεί ο ίδιος από τις μελλοντικές γενιές, προστατεύοντας έτσι την υστεροφημία του.

          Αυτό το ιδιαίτερο προσωπικό ύφος της Γιουρσενάρ, που συνδυάζει την πυκνότητα και τη λιτότητα του λόγου οφείλεται στη διαπλοκή των ιστορικών γεγονότων ή των πράξεων του Αδριανού με τον αντίκτυπο που έχουν αυτά στο πνεύμα και στην ψυχή του, έτσι ώστε στο έργο να πρωταγωνιστούν ο στοχασμός και ο λυρισμός κι όχι τα ιστορικά γεγονότα. Το ύφος αυτό ενδεχομένως μπορεί να κουράσει τους αναγνώστες, επειδή απαιτεί όλη την προσοχή τους κατά την ανάγνωση, αλλά συγχρόνως γοητεύει η εκφραστική δεινότητα της συγγραφέως να διατυπώνει πολλές και βαθυστόχαστες σκέψεις με λίγες λέξεις. Αυτή είναι και η ομορφιά του λόγου της Γιουρσενάρ, η συμπύκνωση, όπου δένονται αρμονικά τα γεγονότα, οι πολιτικές κι ιδεολογικές θέσεις, οι φιλοσοφικές τοποθετήσεις, οι ψυχολογικές αναλύσεις κι όλα αυτά διανθισμένα με περιγραφές της φύσης, τοπίων και προσώπων.

"Κρίσης Λεξιλόγιο" Γ. Βαρουφάκης, εκδ. Ποταμός,2011

        Το «Κρίσης Λεξιλόγιο» είναι ένα λεξικό πολύ διαφορετικό από τα γνωστά παραδοσιακά λεξικά που κυκλοφορούν. Πρώτον τα λήμματα του εστιάζονται πάνω σε ένα και μοναδικό οικονομικό θέμα, αυτό της οικονομικής Κρίσης του 2008 και δεύτερον ο συγγραφέας δίνοντας τον ορισμό των λέξεων ασκεί συγχρόνως και κριτική στο περιεχόμενο των ορισμών. Ο ίδιος στην εισαγωγή του έργου του μας ενημερώνει ότι το λεξικό του δεν είναι αντικειμενικό αλλά είναι ειλικρινές και το έγραψε για να ενισχύσει το λόγο του αναγνώστη, που αδυνατεί να κατανοήσει το πλήθος των οικονομικών όρων που τώρα τελευταία έχουν περάσει στο καθημερινό λεξιλόγιο των ΜΜΕ και πολλών ανθρώπων. Στο δε οπισθόφυλλο του βιβλίου του πληροφορούμαστε ότι ακολούθησε το παράδειγμα του πρώτου λεξικογράφου, του Dr. Johnson ο οποίος το 1755 για να ξεπεράσει τη μελαγχολία του επιδόθηκε στην λεξικογραφία ασκώντας συγχρόνως και κριτική σε κάθε λέξη του λεξικού που κατέγραφε. Έτσι κι ο Γιάννης Βαρουφάκης με το λεξικό αυτό «ελπίζει να διαταράξει την κοινή μας μελαγχολία (που μας προέκυψε λόγω οικονομικής κρίσης) θέτοντας τους όρους της Κρίσης στο φως της κριτικής».                     
    Το «Κρίσης Λεξιλόγιο» -παρά την αναμενόμενη αποσπασματικότητα των λημμάτων του- έχει συνοχή, την οποία αποκτά όχι μόνο από το κοινό θέμα που διαπραγματεύεται αλλά κι από την ερμηνεία η οποία δίνεται για την Κρίση. Με άλλα λόγια ο Γιάννης Βαρουφάκης εκφράζει τη δική του επιστημονική ερμηνεία για την Κρίση του 2008 (η οποία απηχεί τις απόψεις κι άλλων οικονομολόγων του εξωτερικού με τους οποίους συνεργάζεται, όπως συμπεραίνω από όσα ελέχθησαν από τον ίδιο σε εκπομπή της τηλεόρασης). Επινοεί όμως και χρησιμοποιεί κάποιες νέες λέξεις-έννοιες, την πατρότητα των οποίων δηλώνει ξεκάθαρα μέσα στο λεξικό του, για να αποδώσει καλύτερα το φαινόμενο της Παγκόσμιας Κρίσης του 2008. Οι λέξεις αυτές είναι Πτωχοτραπεζοκρατία, Παγκόσμιος Μινώταυρος, ιδιωτικό-τοξικό χρήμα, τράπεζες-ζόμπι.
Ο Γ. Βαρουφάκης είναι αντίθετος με το μοντέλο της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, το οποίο θεωρεί υπαίτιο για την κρίση του 2008. Θεωρεί μεγάλους οικονομολόγους τον Άνταμ Σμίθ, τον Μαρξ και τον Κεϋνς (βλέπε λήμματα) διότι διέγνωσαν με διορατικότητα ο μεν πρώτος τις δυνατότητες που πρόσφερε  ο εμφανιζόμενος τότε καπιταλισμός για τον "Πλούτο των Εθνών', ο δεύτερος" την  παθογένεια που κρύβει μέσα του "Το Κεφάλαίο" που τον οδηγεί σε συνεχείς κρίσεις και κάποτε στο θάνατο του, και ο τρίτος έδωσε λύση στη Μεγάλη  κρίση του 1929 προτείνοντας στην ελεύθερη οικονομία να ειδαχθούν και στοιχεία από το σοσιαλισμό, όπως κι έγινε. Ο Βαρουφάκης πιστεύει ότι η Κρίση του 2008 δεν θα είναι περαστική, θα αναδείξει νέες σχολές οικονομικής σκέψης, και θα δώσει το έναυσμα για μια νέα εποχή στην ανθρωπότητα. Τέλος οι προτάσεις του για την έξοδο από την κρίση της ευρωζώνης –τις οποίες συνυπογράφει με τον οικονομολόγο Stuart Holland- παρατίθενται σε ξεχωριστό κεφάλαιο στο τέλος του βιβλίου.

                                                               *           *          *

Στους αναγνώστες του ιστολογίου μου, όπου κι αν βρίσκονται στην Ελλάδα  ή  σ' άλλο μέρος του κόσμου, εύχομαι "Καλή Χρονιά με υγεία, ευτυχία και δημιουργικές αναγνώσεις".