Εισαγωγή
Κάποιες φορές, όταν αναλογίζομαι τη ζωή μου, ξεχωρίζω ένα ταξίδι αλλιώτικο από όλα τα άλλα που έχω κάνει και που διαρκεί ακόμα, μια πορεία ζωής που με διαμόρφωσε κατά πολύ ως άνθρωπο και συνεχίζει να συνυπάρχει μαζί μου. ‘Όταν ξεκίνησε το ταξίδι αυτό δεν γνώριζα πού ακριβώς θα με οδηγούσε, τώρα μπορώ όμως να το πω « ήταν και είναι ένα ταξίδι προς το θαυμαστό κόσμο των Γνώσεων»! Ένα πανοραμικό ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο του ανθρώπινου πολιτισμού με οδηγούς δύο ζευγάρια τη Μνήμη και τη Κρίση, τη Λογική και το Συναίσθημα. Ενίοτε στο ταξίδι αυτό εισχωρεί κι ένας απρόβλεπτος συνοδηγός, η Φαντασία, που πυροδοτεί το όνειρο, την έμπνευση ακόμα και το στοχασμό και δημιουργεί νέους τρόπους έκφρασης και έργα, έτσι ώστε η Γνώση να μην εξαντλείται στην παραδεδομένη ανά τους αιώνες αλλά να προστίθεται διαρκώς και νέα. Στους δρόμους προς τη γνώση, συνάντησα πολλούς σταθμούς, ο καθένας και μια έκπληξη, δεν κατέβηκα όμως σε όλους, δεν μου έφθανε ο χρόνος, σε μερικούς όμως τους πιο κοντινούς ξαναγύριζα κάθε τόσο ανακαλύπτοντας όλο και περισσότερες κρυμμένες αλήθειες! Στην αρχή του ταξιδιού πολύς κόσμος επιβιβάστηκε, καθ’ οδόν όμως αρκετοί κατέβηκαν, άλλοι ξαναγύρισαν κι άλλοι έφυγαν για πάντα. Με λίγους από αυτούς μάλιστα συνομίλησα και με εντυπωσίασαν με τον πλούτο και το βάθος της σκέψης τους ή την εκφραστική δεινότητα τους. Το ταξίδι αυτό προς το θαυμαστό κόσμο των γνώσεων δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ανθρώπινη γλώσσα, αυτό το θαυμαστό όργανο έκφρασης κι επικοινωνίας! Τελικά το ταξίδι αυτό είναι ένα ταξίδι ζωής και σαν τέτοιο έχει υμνηθεί κι από τους ποιητές!
Τη μόρφωση ως αξία την είχα πάντα ψηλά! Ίσως η φιλοπεριέργεια και η φιλομάθεια μου, ίσως κάποια άτομα με προσωπικότητα από το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον μου που μπορούσαν να εξηγούν πολλά θαυμαστά που συνέβαιναν στον κόσμο τούτο, ίσως βιβλία, ταινίες, μουσικές -που έτυχε να διαβάσω, να δω, να ακούσω- που με ταξίδευαν και μου άνοιγαν νέους ορίζοντες, ίσως, λέω, όλα αυτά συνέβαλαν ώστε να αγαπήσω τον κόσμο των γνώσεων. Και οι σπουδές μου στη Φιλοσοφική και το επάγγελμα μου ως φιλόλογος καθηγήτρια καλλιέργησαν την κλίση μου αυτή.
Κάποτε όμως συνειδητοποίησα ότι, αν και είχα πολλές γνώσεις, δεν μπορούσα να αξιολογήσω συγγραφείς, ιστορικά γεγονότα, πολιτικές καταστάσεις, γιατί μου έλειπε η κριτική σκέψη και αισθανόμουνα άσχημα κάθε φορά που συνέβαινε αυτό. Όλα τα μονοπάτια της γνώσης που είχα περπατήσει ως τότε με οδηγό τη Μνήμη χρειαζόντουσαν ως συνοδηγό και την Κρίση για να με οδηγήσουν στη λεωφόρο της ουσιαστικής Γνώσης.
Θυμάμαι τα λόγια ενός φιλολόγου μου στη Β’ Γυμνασίου «ξέρω ότι διαβάζεις, θα γίνεις όμως καλύτερη ακόμα μαθήτρια, αν δεν αποστηθίζεις τόσο». Δεν μπορούσα να καταλάβω τι εννοούσε! «να λες το μάθημα με δικά σου λόγια, μην παπαγαλίζεις» μου εξήγησε. Θυμάμαι ακόμα ως αναπληρώτρια καθηγήτρια διδάσκοντας Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη στο Μαράσλειο Γυμνάσιο Αθηνών, εξαντλούσα γρήγορα τη διδασκαλία μου σε άγνωστες λέξεις, χωρισμό ενοτήτων και περιλήψεις, άντε και κανένα χαρακτηρισμό – ουδεμία κουβέντα για την αξία του Παπαδιαμάντη ως ορόσημο στη νεοελληνική λογοτεχνία. Για να λέμε και του στραβού το δίκιο όμως, αυτή ήταν η κατάσταση στην ελληνική εκπαίδευση αμέσως μετά την πτώση της Χούντας. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο είχα αποφοιτήσει, ήταν πολύ συντηρητικό και μου είχαν δώσει πτυχίο φιλολόγου με λίαν καλώς, χωρίς να μου δώσουν και τις απαιτούμενες γνώσεις. Κι αυτό είναι το μεγάλο παράπονο μου: έχασα πολύ χρόνο μέχρι να αποκτήσω εκείνα τα εφόδια που είναι απαραίτητα σε έναν σύγχρονο δάσκαλο για να μεταδώσει στους μαθητές του την ουσιαστική γνώση των πραγμάτων! Πώς όμως θα αποκτούσα κι εγώ μια εμπεριστατωμένη κρίση για τα πράγματα, ξεφεύγοντας από την υποκειμενική γνώμη, που όλοι διαθέτουμε;
Μια μέρα, τυχαία, με αφορμή μια συζήτηση φίλων άσχετων με τη φιλολογία, πληροφορήθηκα (εγώ η φιλόλογος!) ότι η κριτική του Ανδρέα Καραντώνη για το Σεφέρη, ήταν πολύ καλή γιατί επιτέλους κατάλαβαν τα ποιήματα του και την αξία του ως ποιητή, αφού έφερε το συμβολισμό και μαζί τη μοντέρνα ποίηση στην Ελλάδα από την Ευρώπη στην οποία λίγο πριν είχε γεννηθεί. Και κει άκουσα, ότι η μοντέρνα ποίηση διαφέρει από τη γνωστή παραδοσιακή που ξέρουμε, επειδή σπάει τη λογική ενότητα τόπου, χρόνου, δράσης μιας αφήγησης, μιας ιστορίας, που την καταλαβαίνουμε εύκολα, και αντικαθιστά αυτή τη λογική χρονική σύνδεση με τη συνειρμική-ψυχολογική σύνδεση κάνοντας την ιστορία να φαίνεται ότι δεν έχει λογική αλληλουχία. Τι αποκάλυψη ήταν αυτή για μένα! Την άλλη μέρα αγόρασα το βιβλίο και στη συνέχεια για αρκετά χρόνια κι άλλα βιβλία με κριτικές για άλλους ποιητές και συγγραφείς και άνοιξαν τα μάτια μου!